Tôi và mẹ chồng chưa bao giờ thực sự hòa hợp. Bà là người kiệm lời, sống khép kín, lúc nào cũng mặc những chiếc áo phông cũ kỹ mua ở chợ, bạc màu đến mức sờn cả vai. Chồng tôi bảo mẹ anh ấy có lương hưu 30 triệu mỗi tháng, nhưng nhìn cách bà sống, tôi chẳng tin nổi. Nhà cửa thì giản dị, đồ đạc toàn thứ rẻ tiền, đến bữa ăn cũng chỉ rau luộc với đậu phụ. Tôi nghĩ chắc chồng tôi nói quá, hoặc bà keo kiệt đến mức không dám tiêu.

Hôm ấy, tôi quyết định làm một việc tử tế, vừa để lấy lòng bà, vừa để chứng tỏ mình là con dâu hiếu thảo. Tôi bỏ ra gần 5 triệu mua một chiếc áo dài hàng hiệu, loại vải lụa mềm mại, thêu tay tinh xảo, màu xanh ngọc sang trọng. Tôi hí hửng mang đến biếu bà, tưởng tượng cảnh bà sẽ cười tươi, khen tôi vài câu, rồi hai mẹ con từ đó mà thân thiết hơn.

Nhưng đời không như mơ. Khi tôi đưa chiếc áo ra, bà chỉ liếc mắt nhìn, rồi lạnh lùng đẩy lại về phía tôi. “Tôi không mặc thứ này đâu. Cô cầm về đi,” bà nói, giọng không chút cảm xúc. Tôi sững sờ, cố giải thích: “Mẹ ơi, con mua vì thấy đẹp, hợp với mẹ, mẹ cứ thử đi, con muốn mẹ mặc cho sang.” Bà không đáp, chỉ đứng dậy, chỉ tay ra cửa: “Cô về đi. Đừng mang mấy thứ này đến đây nữa.”

Tôi tức đến nghẹn họng. Đuổi thẳng thừng thế này là sao? Tôi đã bỏ tiền, bỏ tâm sức, vậy mà bà không thèm đếm xỉa? Trên đường về, tôi ấm ức kể với chồng. Anh chỉ cười nhạt: “Kệ mẹ đi, tính mẹ vậy đấy.” Nhưng tôi không chịu nổi. Tôi quyết định tìm hiểu xem tại sao bà lại sống khổ sở thế, trong khi lương hưu cao ngất ngưởng.

Một hôm, tôi lén theo dõi bà. Bà rời nhà từ sáng sớm, mặc chiếc áo chợ quen thuộc, đi xe đạp cà tàng đến một con hẻm nhỏ trong khu ổ chuột. Tôi núp sau góc tường, thấy bà bước vào một căn nhà lụp xụp. Một lúc sau, bà ra ngoài, tay cầm một túi ni-lông đen, trông nặng trĩu. Tò mò, tôi bám theo. Bà đi vòng vèo qua mấy con phố, rồi dừng lại ở một bãi rác lớn. Nhìn bà mở túi, đổ từng xấp tiền – toàn tờ 500 nghìn – vào đống rác, tôi sốc đến cứng người.

Tôi lao ra, hét lên: “Mẹ làm gì vậy? Sao mẹ vứt tiền đi?” Bà quay lại, mặt tái mét, rồi bất ngờ ngã quỵ xuống. Tôi hoảng loạn đỡ bà dậy, gọi xe cấp cứu. Trong bệnh viện, bác sĩ bảo bà bị suy nhược nặng, có dấu hiệu tâm thần không ổn định. Chồng tôi chạy đến, nghe tôi kể lại mọi chuyện, anh bật khóc.

Hóa ra, lương hưu 30 triệu là thật, nhưng mẹ chồng tôi không giữ một đồng nào cho mình. Bà mắc chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế từ sau cái chết của bố chồng – người từng bị lừa sạch tài sản vì xa hoa phù phiếm. Bà tin rằng tiền bạc là nguồn gốc của mọi đau khổ, nên hàng tháng đều nhận lương, rồi đem vứt đi, sống như người nghèo để “tránh họa”. Chiếc áo hàng hiệu tôi tặng không chỉ bị từ chối vì bà ghét sự xa xỉ, mà còn vô tình khơi lại nỗi đau cũ của bà.

Đỉnh điểm câu chuyện xảy ra khi tôi lục túi xách cũ của bà để tìm giấy tờ. Bên trong, tôi phát hiện một tờ di chúc viết tay, mới được lập vài ngày trước. Bà để lại toàn bộ số tiền tiết kiệm bí mật – hơn 2 tỷ đồng – cho một tổ chức từ thiện, kèm dòng chữ: “Đừng để con dâu tôi biết, nó sẽ tiêu hết vào mấy thứ vô nghĩa.” Tôi đứng chết lặng, tay run rẩy, không biết nên khóc hay nên cười.