Mẹ tôi, bà Hoa, là một người phụ nữ tần tảo cả đời. Bà bán rau ở chợ từ khi tôi còn bé, đôi bàn tay chai sần vì gánh gồng nuôi tôi khôn lớn. Nhà chúng tôi nghèo, nghèo đến mức cái bàn gỗ trong nhà cũng phải vá đi vá lại mỗi khi gãy chân. Tôi lớn lên trong những ngày thiếu thốn, quần áo vá chằng vá đụp, cơm trộn sắn để no bụng. Nhưng mẹ luôn nói: “Mai ơi, chỉ cần con học giỏi, sau này thoát nghèo, mẹ không mong gì hơn.” Lời mẹ như ngọn lửa cháy trong lòng tôi, thôi thúc tôi phải đổi đời bằng mọi giá.

Năm tôi 18 tuổi, tôi thi đỗ đại học ở thành phố. Ngày tôi lên đường, mẹ dúi vào tay tôi vài trăm nghìn lẻ, dặn: “Con giữ lấy mà ăn uống, đừng để mẹ lo.” Nhìn dáng mẹ gầy guộc đứng tiễn tôi ở bến xe, tôi tự nhủ: “Mình không thể để mẹ khổ thêm nữa.” Nhưng khi bước chân vào giảng đường, tôi nhanh chóng nhận ra sự khác biệt. Bạn bè tôi, những cô gái thành phố, mặc váy áo xúng xính, đi xe tay ga, kể về gia đình giàu có, bố mẹ làm to, đi du lịch nước ngoài như cơm bữa. Còn tôi? Một cô gái quê mùa, tóc cháy nắng, đôi dép tổ ong sờn rách. Tôi xấu hổ, tủi thân, và quyết định “vẽ” lại cuộc đời mình.

Tôi bắt đầu nói dối. Lần đầu là với cô bạn cùng phòng ký túc xá. Khi cô ấy hỏi: “Bố mẹ Mai làm gì mà cho cậu nhiều tiền tiêu thế?” (thực ra là tiền tôi đi làm thêm), tôi ngập ngừng rồi đáp: “Bố mẹ tớ sống ở Úc, làm kinh doanh lớn. Tớ là con một nên được cưng lắm!” Cô bạn tròn mắt ngưỡng mộ: “Trời ơi, tiểu thư nhà giàu có khác!” Tôi cười, lòng nhẹ nhõm. Từ đó, câu chuyện về “gia thế” của tôi lan ra. Tôi bảo bố tôi là doanh nhân xuất khẩu, mẹ tôi là nhà thiết kế thời trang, còn tôi được gửi về Việt Nam học để “trải nghiệm cuộc sống”. Tôi học cách nói chuyện duyên dáng, mua quần áo second-hand nhưng khéo chọn để trông sang trọng. Dần dần, mọi người tin tôi là cô tiểu thư gia giáo, giàu có, và tôi trở thành tâm điểm ngưỡng mộ trong đám bạn.

Tôi giấu mẹ mọi thứ. Mỗi lần về thăm nhà, tôi kể với mẹ rằng tôi học tốt, được bạn bè yêu quý, nhưng không bao giờ nhắc đến “gia đình giả” mà tôi dựng lên. Mẹ mừng lắm, mắt sáng rực khi nghe tôi kể về những ngày tháng ở thành phố. Bà không biết rằng tôi làm thêm đến kiệt sức để có tiền trang trải, không biết tôi nói dối để che đi cái nghèo mà bà đã gánh cả đời. Tôi tự nhủ: “Chỉ cần mình thành công, mình sẽ cho mẹ cuộc sống tốt đẹp, lúc đó mẹ sẽ hiểu.”

Năm tôi ra trường, tôi xin được việc ở một công ty lớn. Lương cao, cuộc sống khá giả dần lên, tôi gửi tiền về cho mẹ sửa nhà, mua đồ dùng mới. Mẹ hỏi: “Sao con kiếm được nhiều tiền thế?” Tôi cười: “Con giỏi mà mẹ, mẹ cứ yên tâm!” Nhưng tôi vẫn không kể sự thật. Tôi sợ nếu mẹ biết tôi từng nói dối, bà sẽ thất vọng. Tôi muốn giữ hình ảnh “con gái ngoan” trong mắt mẹ mãi mãi.

Thế rồi, một ngày, mẹ đổ bệnh nặng. Ung thư giai đoạn cuối, bác sĩ bảo chỉ còn vài tháng. Tôi xin nghỉ phép, về quê chăm mẹ. Nhìn mẹ nằm trên giường, gầy gò, tóc rụng gần hết vì hóa trị, tôi đau lòng khôn xiết. Tôi nắm tay mẹ, nghẹn ngào: “Mẹ ơi, con sẽ đưa mẹ đi chữa ở nước ngoài, mẹ đừng lo!” Mẹ cười yếu ớt: “Thôi, mẹ già rồi, sống thế đủ rồi. Con ổn là mẹ mãn nguyện.” Tôi khóc, nhưng không dám kể gì. Tôi sợ sự thật sẽ làm mẹ buồn thêm.

Ngày mẹ mất, tôi ngồi bên linh cữu, tay cầm tấm ảnh mẹ chụp hồi trẻ. Đám tang xong, tôi dọn dẹp nhà cửa thì tìm thấy một chiếc hộp gỗ cũ dưới gầm giường. Trong hộp là những lá thư tôi viết cho mẹ thời đại học, những dòng chữ vụng về kể về cuộc sống “giả” của tôi mà tôi gửi qua bưu điện để mẹ vui. Tôi nghĩ mẹ không hiểu, nhưng hóa ra không phải. Bên dưới đống thư là một cuốn sổ tay, nét chữ run run của mẹ ghi: “Mai nói bố mẹ nó ở Úc, chắc là nói dối để mẹ khỏi lo. Con bé khổ lắm, mẹ biết hết mà không dám hỏi. Chỉ mong nó đừng tự làm khổ mình vì cái nghèo của mẹ.”

Tôi sững sờ, nước mắt rơi lã chã. Hóa ra mẹ đã đoán ra từ lâu, nhưng bà chọn im lặng để bảo vệ lòng tự trọng của tôi. Tôi ôm cuốn sổ, gào lên trong đau đớn: “Mẹ ơi, con xin lỗi!” Tôi từng nghĩ mình che giấu bí mật để “thoát nghèo”, để mẹ tự hào, nhưng đến cuối cùng, người chịu tổn thương nhất lại là tôi – khi nhận ra mẹ đã biết tất cả mà vẫn yêu thương tôi vô điều kiện.

Cái kết không phải là mẹ ra đi trong sự ngỡ ngàng về bí mật của tôi, mà là tôi phát hiện mẹ đã âm thầm gánh nỗi đau ấy thay tôi, để rồi tôi mãi mãi sống trong ân hận vì không kịp nói lời xin lỗi.