Tôi và chồng tôi, Nam, chuyển về sống cùng bố chồng sau khi cưới. Bố là một người đàn ông ít nói, gương mặt khắc khổ với những vết sẹo mờ nhạt từ thời chiến tranh. Ông từng là lính trinh sát, tham gia kháng chiến chống Mỹ, nhưng hiếm khi kể về quá khứ. Mỗi lần tôi hỏi, ông chỉ cười nhẹ, bảo: “Chuyện xưa rồi, để nó ngủ yên đi con.” Tôi luôn nghĩ ông là người hiền lành, sống giản dị với thú vui chăm cây cảnh và đọc báo.

Một buổi chiều, khi Nam đi công tác, tôi dọn dẹp căn gác nhỏ của bố để lắp thêm kệ sách. Trong lúc lau bụi, tôi vô tình làm rơi một chiếc hộp gỗ cũ kỹ từ gầm tủ. Hộp bật tung, để lộ một xấp thư đã ngả vàng, vài tấm ảnh đen trắng và… một khẩu súng ngắn gỉ sét, được bọc kỹ trong tấm vải lính cũ. Tim tôi đập thình thịch. Tôi run run nhặt từng món đồ lên xem. Trong xấp thư, có một lá viết tay bằng mực đã phai, đề ngày 15/3/1972. Người gửi là một cái tên lạ – “Hồng” – với những dòng chữ đầy cảm xúc: “Anh ơi, em không trách anh, nhưng thằng Tâm nó không đáng chết như vậy. Nếu anh còn sống, làm ơn đừng quay lại đây nữa.”

Tôi sững sờ. Tâm là ai? Và tại sao bố lại giữ những thứ này? Tôi lật tiếp tấm ảnh: một nhóm lính trẻ, trong đó có bố, đứng cạnh một người đàn ông bị trói, mặt đầy máu. Ở góc ảnh, có dòng chữ nguệch ngoạc: “Kẻ phản bội – 1972.” Cảm giác lạnh buốt chạy dọc sống lưng tôi. Bố chồng tôi – một cựu chiến binh mà tôi luôn kính trọng – có liên quan đến một vụ giết người?

Đêm đó, tôi không ngủ được, đầu óc quay cuồng với hàng tá câu hỏi. Tôi quyết định đối diện bố. Khi tôi đặt chiếc hộp lên bàn, mặt ông tái nhợt, đôi tay run rẩy. Ông im lặng hồi lâu, rồi thở dài, giọng trầm khàn: “Con đã thấy hết rồi thì bố cũng không giấu nữa.”

Ông kể, trong một lần làm nhiệm vụ trinh sát, đơn vị của ông phát hiện Tâm – một đồng đội – đang liên lạc với địch qua radio. Tâm thú nhận đã bị mua chuộc, nhưng cầu xin tha thứ vì gia đình anh ta bị bắt làm con tin. Trong cơn giận dữ và áp lực từ cấp trên, bố đã bắn Tâm ngay tại chỗ, dù sau này ông biết Tâm không hoàn toàn phản bội – anh ta chỉ cố cứu vợ con. Lá thư kia là của Hồng, em gái Tâm, người từng thầm yêu ông. Sau chiến tranh, ông sống với nỗi dằn vặt, không dám đối diện với quá khứ, chỉ âm thầm gửi tiền giúp đỡ gia đình Hồng qua một người trung gian.

Tôi lặng người. Hóa ra, đằng sau vẻ ngoài bình thản của bố là một bí mật đau đớn. Tôi hỏi: “Bố giữ khẩu súng này làm gì?” Ông cười buồn: “Để nhắc bố rằng chiến tranh không chỉ lấy đi mạng sống, mà còn lấy đi cả nhân tính của con người.”

Sau hôm ấy, tôi không kể chuyện này với Nam. Tôi cất chiếc hộp lại chỗ cũ, như chưa từng phát hiện ra. Bố vẫn chăm cây, đọc báo, nhưng tôi nhận ra trong ánh mắt ông luôn có một nỗi buồn sâu thẳm. Tôi chọn im lặng, không phải vì sợ hãi, mà vì hiểu rằng có những vết thương không bao giờ lành, và đôi khi, sự tha thứ lớn nhất là để quá khứ được ngủ yên.