Trời Sài Gòn nắng gắt, ông lão Tám, người mù lòa, lê bước trên vỉa hè đường Lê Lợi. Cái dáng còng gập, đôi tay run rẩy ôm xấp vé số, miệng ông rao khàn đặc: “Vé số đây, chiều xổ, mua giúp tui với!” Ba mươi năm, ngày nào cũng vậy, ông Tám cứ đi, cứ rao, bất kể mưa giông hay nắng cháy. Người ta nhìn ông, kẻ thương thì mua vài tờ, kẻ ác miệng thì xua đuổi, chê bai: “Lão mù này sống dai thật, ăn mày mà không biết ngượng!” Ông chỉ cười, nụ cười hiền khô, chẳng đáp lời.

Ông Tám sống lay lắt trong căn chòi nhỏ xíu ở xóm lao động ven kênh. Không con cái, không người thân, ông chỉ có xấp vé số và cây gậy tre làm bạn. Người ta bảo ông khổ, ông nghèo, nhưng ông chẳng bao giờ than. Có lần, một đứa trẻ trong xóm hỏi: “Sao ông không nghỉ bán, cực quá mà?” Ông vuốt đầu đứa bé, nói: “Còn đi được, còn bán. Tau bán không chỉ vì tiền, mà vì tau muốn nghe đời.”

Rồi một ngày, ông Tám không xuất hiện trên đường Lê Lợi nữa. Người ta tìm đến chòi ông, thấy ông đã ra đi trong giấc ngủ, bên cạnh là xấp vé số chưa bán hết và một cuốn sổ tay cũ kỹ. Chẳng ai để tâm cuốn sổ ấy, cho đến khi một anh công an phường, tò mò, lật ra đọc. Và cả thành phố bàng hoàng.

Cuốn sổ tay của ông Tám không chỉ ghi số vé bán mỗi ngày, mà còn là một “nhật ký” về những mảnh đời ông từng gặp. Ông ghi lại, bằng nét chữ nguệch ngoạc nhờ người khác viết hộ, những câu chuyện ông nghe được từ khách mua vé: từ bà bán rau bị chồng đánh, cậu sinh viên trộm tiền mẹ để đánh bạc, đến gã tài xế xe ôm từng cứu một cô gái khỏi bọn buôn người. Nhưng điều khiến người ta sững sờ nhất là những bí mật động trời: ông ghi rõ tên một quan chức lớn từng mua vé số của ông, kể chuyện nhận hối lộ; một tay trùm giang hồ từng tâm sự về vụ thanh toán đẫm máu; và cả bí mật về một vụ án mạng tưởng chừng đã chìm vào quên lãng.

Hóa ra, ông Tám không chỉ bán vé số. Ông lắng nghe, ông ghi nhớ, và ông giữ những bí mật ấy trong cuốn sổ như một chứng nhân của thời đại. Người ta gọi ông là “người mù thấy hết”. Báo chí, công an, và cả dân chúng xôn xao. Có kẻ sợ hãi vì bí mật bị phơi bày, có người cảm phục vì tấm lòng thầm lặng của ông. Một quỹ từ thiện được lập ra, lấy tên ông Tám, để giúp những người bán vé số nghèo khó. Căn chòi nhỏ của ông được sửa sang thành nơi tưởng niệm, nơi người ta đến thắp nhang và kể lại câu chuyện về ông lão mù đã sống ba mươi năm không chỉ để tồn tại, mà để chứng kiến và lưu giữ những góc khuất của đời.

Câu chuyện về ông Tám lan truyền, như một lời nhắc nhở: đôi khi, những người ta coi thường nhất lại là những người hiểu đời sâu sắc nhất.