Một hôm, cụ Tám qua đời. Trước khi mất, cụ để lại một tờ di chúc kỳ lạ, viết nguệch ngoạc trên mảnh giấy cũ: “Ai tìm được chiếc hộp gỗ tao giấu sẽ biết sự thật về con trai tao.” Lời này lan khắp làng như gió. Dân làng xôn xao, ai cũng nghĩ trong chiếc hộp ấy chắc chắn chứa vàng bạc, châu báu, hay ít nhất là bí mật đổi đời. Một số người còn mơ màng rằng con trai cụ Tám là đại gia giấu mặt, để lại gia tài cho cha.

Chẳng ai bảo ai, cả làng lao vào cuộc săn lùng. Người đào bới vườn nhà cụ Tám, kẻ lật tung chuồng gà, thậm chí có người còn bới cả giếng khô sau nhà. Đất đá vương vãi, cây cối bị đốn ngã, nhưng chiếc hộp gỗ vẫn bặt vô âm tín. Có người đồn nó được chôn dưới gốc đa, thế là cả đám kéo nhau ra đó, đào sâu đến vài mét, chỉ thấy rễ cây và đất đỏ. Mệt mỏi, cãi vã, nghi kỵ nhau, nhưng chẳng ai chịu bỏ cuộc.

Sau ba ngày, một đứa trẻ trong làng tình cờ phát hiện ra chiếc hộp. Nó nằm lọt thỏm trong hốc cây đa, nơi chẳng ai để ý. Chiếc hộp nhỏ, cũ kỹ, khóa bằng một sợi dây thừng mục. Dân làng xúm lại, hò reo, nhưng chẳng ai dám mở. Người thì sợ lời nguyền, kẻ bảo bên trong là bí mật kinh hoàng. Có người còn ngất xỉu vì hồi hộp, tưởng tượng đủ thứ.

Cuối cùng, chỉ ông trưởng thôn, một người vốn điềm tĩnh, bước lên. “Để tôi mở,” ông nói, giọng cương quyết. Dân làng nín thở, lùi lại. Ông chậm rãi tháo dây, mở nắp hộp. Bên trong chẳng có vàng, cũng chẳng có châu báu. Chỉ có một lá thư, vài tấm ảnh cũ, và một chiếc vòng tay bằng gỗ đã sờn.

Ông trưởng thôn đọc lá thư, rồi lặng người. Dân làng nhao nhao hỏi, nhưng ông chỉ thở dài, đưa lá thư cho mọi người xem. Thư viết rằng con trai cụ Tám không hề mất tích hay làm giàu. Anh ta là một người lính, hy sinh trong một trận chiến cách đây hai mươi năm. Trước khi đi, anh gửi cụ Tám chiếc vòng tay, hứa sẽ trở về. Cụ giữ kín nỗi đau, không muốn dân làng thương hại. Chiếc hộp là cách cụ để lại sự thật, không phải để khoe khoang hay thử thách ai, mà chỉ mong một ngày nào đó, có người hiểu lòng cụ.