Thời gian gần đây, mạng xã hội chia sẻ hình ảnh về chiếc xe ô tô không dám nhường đường cho xe cứu thương vì sợ bị phạt khi “vượt đèn đỏ”. Theo quy định, trong một số tình huống người tham gia giao thông “vượt đèn đỏ” sẽ không bị xem là hành vi vi phạm giao thông. Nghị định 168/2024/NĐ-CP tăng nặng mức phạt với hành vi không chấp hành tín hiệu đèn giao thông như vượt đèn đỏ. Cụ thể, lái xe ô tô vượt đèn đỏ nhưng không gây tai nạn sẽ bị phạt tiền từ 18-20 triệu đồng; Bị trừ điểm giấy phép lái xe 4 điểm. Với cùng hành vi này, người lái xe máy sẽ bị phạt tiền từ 4-6 triệu đồng; trừ 4 điểm giấy phép lái xe.

Ngay sau khi triển khai, quy định này đã giúp nâng cao ý thức chấp hành luật giao thông của người dân. Tại các nút giao thông, tình trạng các tài xế lấn qua vạch, vượt đèn đỏ đã giảm mạnh, diện mạo giao thông ở Hà Nội trở nên văn minh, đẹp hơn… Tuy nhiên, nhiều người băn khoăn, lo ngại về việc vượt đèn đỏ trong một số trường hợp khẩn cấp.

Ảnh minh họa

Theo Điều 11 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024, người tham gia giao thông phải chấp hành báo hiệu đường bộ theo thứ tự: Hiệu lệnh của người điều khiển giao thông; tín hiệu đèn giao thông; biển báo hiệu đường bộ; vạch kẻ đường…

Như vậy, trong quá trình trực tiếp kiểm soát hoặc điều tiết giao thông tại các ngã tư thì việc chỉ huy, điều khiển của Cảnh sát giao thông là hiệu lệnh cao nhất. Do đó, nếu đèn tín hiệu đã chuyển màu đỏ mà Cảnh sát giao thông làm nhiệm vụ tại khu vực chỉ huy phân luồng cho phép di chuyển thì người điều khiển phương tiện phải tuân thủ và đây không bị xem là hành vi vi phạm giao thông.

Ngoài ra, Cục Cảnh sát giao thông (Bộ Công an) cũng thông tin về một số trường hợp không bị xử phạt khi không chấp hành hiệu lệnh của đèn tín hiệu giao thông, trong đó có xe ưu tiên đang làm nhiệm vụ thuộc nhóm không bị xử phạt.

Theo quy định hiện hành, xe ưu tiên đi làm nhiệm vụ gồm: Xe chữa cháy của Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ và xe chữa cháy của các lực lượng khác được huy động đi làm nhiệm vụ chữa cháy; xe của lực lượng quân sự, công an và kiểm sát đi làm nhiệm vụ khẩn cấp; đoàn xe có xe cảnh sát giao thông dẫn đường; xe cứu thương đi làm nhiệm vụ cấp cứu; xe hộ đê đi làm nhiệm vụ; xe đi làm nhiệm vụ cứu nạn, cứu hộ, khắc phục sự cố thiên tai, dịch bệnh hoặc xe đi làm nhiệm vụ trong tình trạng khẩn cấp theo quy định của pháp luật; đoàn xe tang.

Ngoại trừ đoàn xe tang, các xe ưu tiên còn lại đều không bị hạn chế tốc độ; được phép đi không phụ thuộc vào tín hiệu đèn giao thông, đi vào đường ngược chiều, các đường khác có thể đi được.

Riêng đối với đường cao tốc, các xe này chỉ được đi ngược chiều trên làn dừng xe khẩn cấp; phải tuân theo hiệu lệnh của người điều khiển giao thông, biển báo hiệu tạm thời.

Như vậy, các xe ưu tiên (ngoại trừ đoàn xe tang) cũng không vi phạm nếu đi không đúng theo tín hiệu đèn giao thông.

Một trong những trường hợp cũng được người dân băn khoăn là việc buộc phải không chấp hành tín hiệu đèn giao thông để nhường đường cho xe ưu tiên, xe cấp cứu… Tại Điều 11 Luật Xử lý vi phạm hành chính quy định rõ đây là tình thế cấp thiết của cá nhân, tổ chức vì muốn tránh một nguy cơ đang thực tế đe dọa lợi ích của Nhà nước, của tổ chức, quyền, lợi ích chính đáng của mình hoặc của người khác mà không còn cách nào khác là phải gây một thiệt hại nhỏ hơn thiệt hại cần ngăn ngừa.

Như vậy, đối với trường hợp buộc phải vượt đèn đỏ để nhường đường cho các xe ưu tiên là việc làm cần thiết, thuộc trường hợp loại trừ trách nhiệm, người vi phạm không bị xử phạt hành vi vi phạm hành chính.