Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an đã khởi tố bị can đối với TikToker Hằng Du Mục, Quang Linh Vlogs về hành vi sản xuất hàng giả và lừa dối khách hàng.

Cơ quan điều tra thực hiện các quyết định tố tụng với bà Nguyễn Thị Thái Hằng, tức Hằng Du Mục – Ảnh: NHẬT MINH

Pháp luật quy định ra sao đối với hành vi sai phạm của Quang Linh Vlogs, Hằng Du Mục?

Thế nào là hàng giả, lừa dối khách hàng?

Theo luật sư Nguyễn Hồng Lĩnh (Đoàn luật sư TP.HCM), khoản 7 điều 3 nghị định 98/2020/NĐ-CP quy định về hàng giả bao gồm:

Hàng hóa có giá trị sử dụng, công dụng không đúng với nguồn gốc bản chất tự nhiên, tên gọi của hàng hóa; hàng hóa không có giá trị sử dụng, công dụng hoặc có giá trị sử dụng, công dụng không đúng so với giá trị sử dụng, công dụng đã công bố hoặc đăng ký.

Hàng hóa có ít nhất một trong các chỉ tiêu chất lượng hoặc đặc tính kỹ thuật cơ bản hoặc định lượng chất chính tạo nên giá trị sử dụng, công dụng của hàng hóa chỉ đạt mức từ 70% trở xuống so với mức tối thiểu quy định tại quy chuẩn kỹ thuật hoặc tiêu chuẩn chất lượng đã đăng ký, công bố áp dụng hoặc ghi trên nhãn, bao bì hàng hóa.

Pháp luật quy định ra sao đối với hành vi sai phạm của Quang Linh Vlogs, Hằng Du Mục?

Sản xuất hàng giả là việc thực hiện một, một số hoặc tất cả hoạt động chế tạo, chế bản, in ấn, gia công, đặt hàng, sơ chế, chế biến, chiết xuất, tái chế, lắp ráp, pha trộn, san chia, sang chiết, nạp, đóng gói và hoạt động khác làm ra hàng giả.

Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, mà cụ thể là trật tự của nền sản xuất hàng hóa, làm mất sự ổn định của thị trường, xâm hại lợi ích và sức khỏe, tính mạng của người tiêu dùng.

Trường hợp sản xuất hàng giả là thực phẩm mà thu lợi bất chính từ 1,5 tỉ đồng trở lên hoặc gây thiệt hại về tài sản từ 1,5 tỉ đồng trở lên thì có thể bị phạt tù từ 15 đến 20 năm hoặc chung thân.

Tội lừa dối khách hàng là hành vi vi phạm pháp luật trong quá trình kinh doanh hoặc giao dịch thương mại.

Trong trường hợp này, các bị can biết sản phẩm là giả, không đúng chất lượng nhưng vẫn mua về, sau đó livestream bán hàng, đưa ra các thông tin sai lệch, gây hiểu nhầm, đánh lừa khách hàng để bán hàng cho người dân với số lượng lớn nhằm thu lợi bất chính.

Tội lừa dối khách hàng có thể liên quan đến việc cung cấp sản phẩm không đạt tiêu chuẩn. Điều này có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe và an toàn của khách hàng.

Cụ thể trong trường hợp này là bán hàng giả, sản phẩm không đạt chất lượng có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng cho người tiêu dùng.

Trường hợp phạm tội có tổ chức hoặc thu lợi bất chính từ 50 triệu đồng trở lên có thể bị phạt tiền từ 100 triệu đồng đến 500 triệu đồng hoặc phạt tù từ 1 năm đến 5 năm.

Theo luật sư Lĩnh, khi mua sản phẩm từ việc livestream, khách hàng mong muốn tìm một sự tin tưởng được bảo chứng bởi người nổi tiếng. Do vậy, đòi hỏi người nổi tiếng cần nghiêm túc với thông tin mà mình cung cấp cho người sử dụng, tạo ra môi trường kinh doanh minh bạch, bảo vệ khách hàng, tuân thủ quy định pháp luật hiện hành.

Chẳng hạn như khi được mời livestream bán hàng, người nổi tiếng cần tìm hiểu kỹ thông tin sản phẩm, tính năng sản phẩm, có thể dùng thử sản phẩm để có trải nghiệm tốt nhất, tránh gây thiệt hại cho người tiêu dùng. Đừng thấy cái lợi trước mắt mà làm sụp đổ hình ảnh xây dựng bấy lâu nay của mình.

Quang Linh Vlogs và Hằng Du Mục trong 1 buổi livestream bán hàng – Ảnh: T.L.

Xử phạt nghiêm người lợi dụng danh tiếng để bán hàng dỏm

Theo luật sư Trần Thị Ngân Hà (Đoàn luật sư TP.HCM), hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm là hành vi vi phạm pháp luật hình sự có khung hình phạt cao nhất đến chung thân. Hành vi lừa dối khách hàng có khung hình phạt cao nhất là 5 năm tù.

Có thể thấy chế tài đối với các hành vi này rất nghiêm khắc. Do đó khi kinh doanh các sản phẩm là lương thực, thực phẩm, người bán cần lưu ý về nguồn gốc, xuất xứ, chất lượng sản phẩm.

Trong khi đó, theo luật sư Đặng Văn Cường (Đoàn luật sư TP Hà Nội), điều 198 Bộ luật Hình sự 2015 quy định về tội lừa dối khách hàng như sau:

Người nào trong việc mua, bán hàng hóa hoặc cung cấp dịch vụ mà cân, đong, đo, đếm, tính gian hàng hóa, dịch vụ hoặc dùng thủ đoạn gian dối khác thuộc một trong các trường hợp sau đây thì bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 10-100 triệu hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm.

Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thu lợi bất chính từ 5 triệu đồng đến dưới 50 triệu đồng, hoặc trường hợp phạm tội có tổ chức, có tính chất chuyên nghiệp, dùng thủ đoạn xảo quyệt, thu lợi bất chính 50 triệu đồng trở lên thì bị phạt tiền từ 100-500 triệu đồng hoặc phạt tù từ 1-5 năm.

Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20-100 triệu đồng, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1-5 năm.

Như vậy với tội lừa dối khách hàng thì hình phạt có thể áp dụng là cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc cao nhất là phạt đến 5 năm tù.

Luật sư Cường đánh giá với những nội dung mà Hằng Du Mục, Quang Linh Vlogs quảng cáo thổi phồng công dụng của sản phẩm kẹo Kera cho thấy “đây là hành vi gian dối, có đủ căn cứ để xử lý hình sự”.

Ngoài việc xử lý nghiêm đối với những người này thì cần phải hoàn thiện pháp luật để tăng cường cơ chế, biện pháp quản lý những người nổi tiếng”, luật sư Đặng Văn Cường nêu quan điểm.