Hôm ấy là ngày giỗ mẹ chồng tôi, bà mất đã được ba năm. Theo lệ làng, nhà tôi tổ chức một mâm cỗ tươm tất để mời họ hàng, láng giềng và đặc biệt là gia đình thông gia bên nhà chị dâu. Chị dâu tôi lấy chồng cách nhà chừng mười cây số, gia đình bên ấy cũng thuộc dạng khá giả, nên mỗi lần giỗ chạp, hai bên đều qua lại rất chu đáo. Mẹ tôi, người cẩn thận và trọng lễ nghĩa, đã dặn dò cả nhà từ mấy hôm trước: “Phải tiếp đãi thông gia cho tử tế, đừng để người ta chê cười.”

Sáng sớm, cả nhà đã tất bật chuẩn bị. Tôi và mẹ lo phần bếp núc, còn bố chồng tôi, ông cụ vốn tính ít nói nhưng rất chu toàn, tự mình đi chợ từ lúc trời còn mờ sương. Ông bảo: “Để bố chọn ít đồ ngon, nhà mình làm giỗ mà, không thể qua loa được.” Đến trưa, mâm cỗ đã xong xuôi, bày biện đầy đủ từ gà luộc, xôi trắng, đến bánh chưng, nem rán. Khách khứa lục tục kéo đến, không khí trong nhà rôm rả hẳn lên.

Khi gia đình thông gia đến, cả nhà tôi ra đón tiếp niềm nở. Bố mẹ chồng chị dâu bước vào, tay xách nách mang đủ thứ quà quê: nào là buồng chuối chín vàng, nào là túi gạo nếp thơm lừng. Ai nấy đều cười nói vui vẻ, cảm ơn rối rít. Nhưng điều khiến cả nhà tôi chú ý nhất là cái bịch nilon bố chồng tôi xách về từ chợ sáng nay. Ông đặt nó ở góc bàn, cạnh mâm cỗ, và từ lúc ấy, không ai thấy ông nhắc gì đến nó nữa. Cái bịch trông cũ kỹ, buộc chặt bằng dây thun, bên trong lấp ló thứ gì đó đen đen, nhưng chẳng ai dám hỏi. Mẹ tôi chỉ liếc nhìn rồi lẩm bẩm: “Ông ấy lại mua cái gì kỳ cục đây không biết.”

Bữa giỗ diễn ra suôn sẻ. Mọi người ăn uống, trò chuyện rôm rả. Bố mẹ chồng chị dâu khen mâm cỗ nhà tôi chu đáo, còn kể vài câu chuyện vui về hồi mẹ chồng tôi còn sống. Không khí đang đầm ấm thì bất ngờ, bố chồng tôi đứng dậy, cầm cái bịch nilon lên, giọng trầm trầm: “Tôi có cái này muốn cho cả nhà xem, nhất là nhà thông gia.”

Cả nhà tôi ngỡ ngàng. Mẹ tôi ngồi cạnh khẽ huých tôi, thì thào: “Cái gì thế nhỉ? Đừng nói ông mua đồ linh tinh rồi đem khoe bây giờ!” Tôi cũng hồi hộp, mắt dán vào cái bịch. Bố chồng tôi từ tốn mở dây thun, lôi ra một vật đen sì, trông như cục than to tướng. Mọi người xì xào, có người còn bật cười vì tưởng ông cụ đùa. Nhưng rồi, ông lấy con dao nhỏ, cẩn thận rạch lớp vỏ đen ấy ra. Bên trong lộ ra một thứ khiến cả nhà há hốc mồm: một khối trầm hương to bằng nắm tay, mùi thơm nức tỏa ra ngào ngạt, khiến ai nấy đều sững sờ.

Ông chậm rãi kể: “Hồi mẹ nó còn sống, bà ấy thích mùi trầm lắm. Có lần đi rừng với tôi, bà nhặt được cục trầm này, bảo để dành cho ngày giỗ sau này, đốt lên cho linh hồn được thanh thản. Tôi giữ mãi, hôm nay mới mang ra.” Rồi ông quay sang bố mẹ chồng chị dâu, cười hiền: “Nhà thông gia quý tôi lắm, nên tôi muốn tặng lại cục trầm này cho hai bác. Coi như chút kỷ niệm của bà nhà tôi để lại.”

Cả nhà lặng đi vì xúc động. Mẹ tôi mắt đỏ hoe, còn bố mẹ chồng chị dâu thì cảm động không nói nên lời, chỉ biết nhận lấy món quà quý giá ấy mà cảm ơn rối rít. Không ai ngờ rằng cái bịch nilon cũ kỹ kia lại chứa đựng một báu vật, không chỉ về giá trị mà còn là cả một câu chuyện đầy ý nghĩa về tình cảm gia đình.

Khi khách khứa đã về hết, tôi lén hỏi bố chồng: “Sao bố biết cục trầm đó quý thế mà vẫn tặng đi?” Ông cười khà khà, nháy mắt: “Quý thật, nhưng tôi còn một cục to hơn giấu ở nhà. Để dành cho giỗ năm sau, con ạ!” Cả nhà tôi phá lên cười, vừa ngạc nhiên vừa khâm phục sự tinh tế của ông cụ.