Sau lần đột quỵ hai năm trước, ông Hữu Tới quyết định phân chia tài sản, tránh con cái rơi vào cảnh “huynh đệ tương tàn” khi bố nhắm mắt xuôi tay.

Ngày 10/12/2024 báo VnExpress đưa tin “Bi kịch vì chia thừa kế sớm” với nội dung như sau:

Mảnh đất 500 m2 được người đàn ông Nam Định chia đôi cho hai cậu con trai. Không muốn con nào phải chịu gánh nặng chăm sóc mình khi tuổi già, ông Tới chọn sống luân phiên ở nhà hai con.

Nhưng đó là khởi đầu của chuỗi những ngày bi kịch của người cha 75 tuổi.

Trước kia ông ăn riêng nhưng khi về ở chung với các con, ông được yêu cầu góp tiền ăn, tiền điện. “Nhà chúng có 5 người nhưng mình tôi phải đóng một nửa”, ông Tới nói.

Tiền bạc thì ông có thể cố được nhưng cảnh mỗi khi có chuyện buồn bực, con trai và con dâu “chửi chó, mắng mèo” khiến ông sống trong thấp thỏm, luôn có cảm giác chúng mắng mỏ mình.

Dịp hè, gia đình con cả đi du lịch một tuần, ông Tới phải sang nhà con thứ. Cậu em đòi anh phải trả thêm tiền chăm sóc bố vì “chưa tới lượt”. Người anh không chịu, mắng em là “bất hiếu”. Vụ xô xát khiến ông bố cả tháng không dám bước chân ra đường vì sợ dân làng chê cười.

“Tôi đã sai khi chia tài sản cho chúng sớm quá. Giờ không còn gì trong tay, con cái coi là gánh nặng mà cũng chưa đến ngày tàn hơi ra đi theo ông bà”, ông Tới nói.

Vợ chồng bà Ngọc Lan ở Thanh Hóa mất trắng căn nhà do sang tên sổ đỏ cho con trai làm ăn thua lỗ. Ảnh: Nhân vật cung cấp

Từng tham gia nhiều vụ liên quan đến tài sản thừa kế, luật sư Diệp Năng Bình, trưởng Văn phòng luật sư Tinh thông luật cho rằng, việc chia tài sản sớm có thể là giải pháp đúng đắn với gia đình này nhưng cũng có thể là ngòi nổ rắc rối với gia đình khác.

Thực tế đã chứng minh, tài sản thừa kế được chia sớm khi các con bắt đầu xây dựng sự nghiệp sẽ là đòn bẩy giúp phát triển tốt hơn, sớm ổn định kinh tế gia đình trẻ. Ngược lại, một số cha mẹ khi không còn tài sản trong tay bị con coi là kẻ ăn bám tại chính ngôi nhà họ gây dựng cả đời.

“Thậm chí có người còn bị đuổi ra ngoài đường, con cái có lời nói không đúng mực khi tài sản đã chia hết. Chỉ khi pháp luật can thiệp mới đòi lại được tài sản do lỗi con cái gây ra”, ông Bình nói.

Bổ sung ý kiến của luật sư, chuyên gia kinh tế, PGS. TS Đỗ Minh Cương, nguyên giảng viên Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng, nhiều gia đình coi chia thừa kế sớm là giải pháp hạn chế tránh tranh chấp và nếu có khúc mắc cũng dễ giải quyết hơn để lại di chúc.

Ông Cương cho rằng giải pháp chia thừa kế sớm chỉ phù hợp với những gia đình có con cái có đạo hiếu và biết cách phát triển tài sản. Tâm lý “của trời cho” khi nhận thừa kế dễ khiến nhiều người sinh tâm lý lãng phí, không trân trọng những gì bản thân nhận được.

Ba năm trước, vợ chồng bà Ngọc Lan ở Thanh Hóa quyết định sang tên sổ đỏ cho con trai duy nhất khi người này làm ăn thua lỗ, cần vốn khởi nghiệp lại. Họ hàng, bạn bè ngăn cản nhưng người phụ nữ 64 tuổi khẳng định phải tin tưởng con cái, tặng tài sản cũng nên chọn đúng thời điểm.

“Lúc mình lú lẫn hoặc nằm liệt giường thì ai chăm sóc ngoài con trai”, bà nói với chồng. “Lúc nó cần nhất, mình không giúp thì lúc đau yếu nó làm sao chăm hết lòng được”.

Có tiền thế chấp đất đai, thay vì chú tâm công việc, con trai bà Lan lại lao vào cờ bạc mong gỡ gạc tiền làm ăn thua lỗ trước đó. Sau một năm, người này thông báo với bố mẹ “đã phá sản, nhà cửa mất sạch không còn gì”, sau đó trốn biệt tích. Bị xiết nhà, hai vợ chồng già rơi vào cảnh trắng tay, không chốn dung thân, phải sống nhờ nhà họ hàng, làng xóm.

Từ trường hợp của gia đình bà Lan, luật sư Diệp Năng Bình khuyên, khi bố mẹ có ý định chuyển giao một phần hay toàn bộ tài sản cũng nên có sự ràng buộc nhất định với quyền và nghĩa vụ của con cái. Ít nhất phải nhờ cá nhân, cơ quan chức năng làm chứng, giám sát thậm chí là xử lý nếu có vi phạm về việc quản lý, sử dụng tài sản thừa kế nhằm tránh những biến cố có thể xảy ra như con cái lật lọng, xâm phạm đến quyền và lợi ích của cha mẹ.

“Như vậy, thay vì nghĩ đến việc chia tài sản thừa kế, cha mẹ nên nghĩ đến phương án lập di chúc”, luật sư nói. Trong Bộ luật Dân sự, di chúc có hiệu lực từ thời điểm mở thừa kế (thời điểm cha mẹ qua đời). Lúc này, người thừa kế sẽ được hưởng phần di sản theo nội dung được nêu trong di chúc. Nếu không có, sau khi cha mẹ mất, tài sản thừa kế sẽ được phân chia theo quy định của pháp luật.

Khi làm di chúc, luật sư Bình lưu ý, cha mẹ không cần phải công khai cho con cái biết để tránh những tranh chấp không đáng có. Hơn nữa, pháp luật cũng cho phép cha mẹ có quyền sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế di chúc trước thời điểm mở thừa kế.

Bổ sung thêm, chuyên gia kinh tế Đỗ Minh Cương cho rằng, dù thương con đến đâu khi bước vào tuổi xế chiều, cha mẹ vẫn nên giữ tài sản nhất định để chủ động cuộc sống cá nhân, phòng biến cố có thể xảy ra. Chỉ nên cho con cái tiền, tài sản trong trường hợp cha mẹ đã trích lập được quỹ dự phòng đủ an toàn.

“Không để con cái phải lo về mặt tài chính cho cha mẹ khi về già cũng là một loại trách nhiệm”, ông Cương nói.

Trước đó báo Thanh niên Việt cũng đăng tải bài viết với tiêu đề “Bố âm thầm sang tên sổ đỏ căn nhà cho con út, con trưởng nổi giận khiến gia đình rơi vào cảnh “huynh đệ tương tàn”:, nội dung cụ thể như sau:

Bố mẹ chồng tôi có 2 người con trai, chồng tôi là con trưởng, em út tên Thứ, kém chồng tôi 8 tuổi.

Tôi về làm dâu tới nay đã 14 năm, chúng tôi sống với bố mẹ chồng hơn 10 năm, mãi tới 3 năm trước thì được ông bà chia cho 1 mảnh đất 80m2 cách nhà chồng 200m, xây căn nhà 2 tầng để ở riêng. Mảnh đất này là ông bà mua thêm được từ thời còn trẻ, không phải đất tổ tiên để lại.

Chú Thứ thì vừa lấy vợ hồi đầu năm, hai vợ chồng đang thuê trọ trên thành phố để tiện làm việc. Em dâu cũng mới thông báo mang bầu được 4 tháng.

Mối quan hệ của vợ chồng tôi và vợ chồng chú Thứ nhìn chung thì khá tốt đẹp. Bởi 2 bên gia đình không va chạm gì nhau. Thỉnh thoảng tập trung tại nhà bố mẹ để nấu nướng ăn uống tụ họp. Trước kia, khi chú Thứ chưa lấy vợ thì vợ chồng tôi bao tất cả các khoản ăn uống ở nhà bố mẹ (kể cả khi chúng tôi đã ra ở riêng). Chú ấy mặc dù hơi lười biếng, cũng không bao giờ góp tiền ăn với anh chị, nhưng chúng tôi cho rằng bản thân là anh chị thì cũng nên bao dung với em út, chẳng khi nào tính toán thiệt hơn.

Nhưng chuyện xảy ra gần đây khiến đại gia đình nhà chồng tôi xáo trộn.

Mảnh đất, căn nhà mà bố mẹ chồng tôi đang ở có diện tích 260m2, từ thời các cụ để lại. Bố mẹ chồng tôi vẫn ở căn nhà mái bằng gần 100m2 được xây từ gần 30 năm trước. Đến giờ căn nhà vẫn tốt nên ông bà không có ý định xây mới. Ông bà bảo cứ để ở tới khi nào khuất núi thì các con muốn làm gì thì làm.

Ảnh minh họa

Thế nhưng, cách đây 1 tháng, chồng tôi phát hiện ra căn nhà và mảnh đất 260m2 đấy đã được bố chồng âm thầm sang tên sổ đỏ cho chú Thứ.

Mảnh đất được làm lại sổ từ 5 năm trước, chỉ đứng tên bố chồng tôi. Lúc đó, cả gia đình đều nghĩ rằng sau này ông bà qua đời thì sẽ lập di chúc chia cho các con. Vậy mà không ngờ, ông đã vội vã sang tên sổ đỏ cho con út thừa kế, không hề nói với con trưởng và cũng chẳng chia cho con trưởng mét vuông nào.

Khi chồng tôi thắc mắc thì ông bảo đã cho chồng tôi 80m2 rồi, anh cũng đã có nhà, tại sao lại tranh giành với em trai?

Đúng là chúng tôi đã có nhà cửa, nhưng chồng tôi là trưởng lại chỉ có 80m2, còn em út thì được cho cả 260m2, như vậy có công bằng không?

Huống chi chồng tôi sau này còn trách nhiệm thờ cúng tổ tiên, nhưng đất tổ tiên lại chẳng được thừa kế một mét vuông nào. Chú Thứ liền nói việc thờ cúng hương hỏa để chú ấy lo, chồng tôi không phải gánh trách nhiệm!!! Như vậy có hợp lý không? Tại sao con trưởng còn đây mà con thứ lại tranh giành việc thờ cúng?

Chồng tôi ấm ức đến mức mất ngủ mấy đêm liền, anh vừa tự hỏi tại sao bố mẹ đối xử thiên vị như vậy, lại cay cú em út tham lam, chắc chắn đã nói gì đó với bố mẹ nên ông bà mới âm thầm, vội vã sang tên như thế.

Càng nghĩ càng giận nên chồng tôi thường xuyên sang nhà bố mẹ để to tiếng oán trách 2 người, anh còn từ mặt em trai. Hai anh em cũng vì thế mà cãi nhau om sòm tối ngày. Gia đình chồng tôi liền rơi vào cảnh “huynh đệ tương tàn”, mệt mỏi vô cùng.

Tôi không biết tại sao bố mẹ chồng làm vậy. Liệu rằng giờ chúng tôi có cơ hội nào để xoay chuyển tình thế không? Có cách nào để chia đôi được mảnh đất 260m2 của bố mẹ dù đã sang tên cho em út?